Mensen en robots: hoe kom je tot een harmonieuze samenwerking?

De medewerker bijstaan met een robotarm om repetitieve bewegingen bij assemblagetaken te vermijden; de arbeidsomstandigheden verbeteren en ergonomische risico’s verminderen bij pick-and-place-operaties (het verplaatsen van onderdelen of goederen); het optimaliseren en beveiligen van pallets… dit zijn enkele van de voordelen van collaboratieve robotica in de logistieke sector. In de praktijk is deze samenwerking tussen mens en robot echter verre van vanzelfsprekend. Laten we vier best practices nader bekijken.

Anticiperen op samenwerkingsscenario’s

In een HRC-aanpak werken de mens en de robot niet alleen naast elkaar: ze werken samen, in dezelfde ruimte, met fysiek contact. Hoe de taken van elk van hen te definiëren en toe te wijzen op een manier die veilig is voor de medewerker, is de eerste grote uitdaging. Het organiseren en documenteren van de toewijzing van taken en subtaken bij de samenwerking tussen mens en robot is essentieel, maar niet voldoende. Om een duurzame en veerkrachtige samenwerking te waarborgen, moet vanaf het begin rekening worden gehouden met vele variabelen en veronderstellingen om flexibiliteit in het systeem mogelijk te maken en risico’s te voorkomen. Bijvoorbeeld het identificeren van potentieel gevaarlijke of inefficiënte bewegingen; rekening houden met cognitieve en psychologische factoren van de medewerkers (onoplettendheid, demotivatie…), enz.

Zorg ervoor dat de mens de robot begrijpt… en vice versa

In 1996 werkte Barbara J. Grosz, een vooraanstaande computerwetenschapper van Harvard, al aan collaboratieve systemen. Zij wees erop dat samenwerking tussen een mens en een machine zowel interactie tussen beide partijen veronderstelt, d.w.z. communicatie in twee richtingen, alsook het delen van intenties. Met andere woorden, het vermogen elkaar te begrijpen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. In de logistieke sector berust een goede samenwerking enerzijds op de opleiding van medewerkers in het gebruik van digitale tools en mens-machine-interfaces. Anderzijds hangt het af van het vermogen van de robot om te anticiperen op onvoorziene handelingen en intenties van de mens, om zich daaraan aan te passen. Daarbij wordt rekening gehouden met objectieve indicatoren, zoals tijd of kwaliteit. Medewerkers uitrusten met draadloze sensoren is een andere manier om de robot van nuttige gegevens te voorzien, bijvoorbeeld om het risico op botsingen te vermijden. Er lopen talrijke experimenten op basis van spraakherkenning, waardoor robots de natuurlijke taal van medewekers kunnen begrijpen om hun handelingen aan te passen.

Een Chief Robotics Officer aanstellen

De invoering van een systeem voor samenwerking tussen mens en robot vereist een volledige herziening van de magazijnorganisatie. Het risico zou dus zijn dat het gebruik van cobots wordt opgelegd zonder een degelijke strategie vooraf. De rol van een CRO (Chief Robotics Officer) is op te treden als dirigent op het kruispunt van techniek, HR en business. Het gaat niet langer alleen om het managen van werknemers, maar om hybride teams, bestaande uit mensen en robots. Dit profiel is nog steeds ondervertegenwoordigd. “Veel organisaties beschikken niet over de interne expertise op het gebied van robotica en automatisering (…) om weloverwogen en strategische beslissingen te nemen”, zegt Dwight Klappich, VP-analist bij Gartner Supply Chain.

96% van de door Gartner ondervraagde logistieke professionals gebruikt of overweegt het gebruik van cyberfysieke automatisering in magazijnen of fabrieken.1

Definitie van een cyberfysiek systeem: een reeks computertools die samenwerken om fysieke entiteiten te besturen, zoals cobots of exoskeletten…

Focus op een robuust warehouse management system, rekening houdend met alle uitdagingen van de HRC

In de context van logistieke magazijnen is effectieve samenwerking tussen mens en robot niet gebaseerd op een duo, maar op een trio van spelers, aangezien het WMS ook een sleutelrol speelt. Cobots moeten immers in staat zijn om in real time informatie uit te wisselen met het algemene beheersysteem. Het is dus van cruciaal belang dat het WMS snel en gemakkelijk kan communiceren met alle automatiseringstools en -diensten waarop de robots zijn aangesloten.

Bovendien is een robot, hoe intelligent hij ook is, niet immuun voor technische storingen. In een HRC-model moeten de aan de cobots toegewezen taken altijd fysiek en technisch toegankelijk zijn voor de medewerkers, zodat zij het kunnen overnemen in geval van een probleem. Indien nodig moet het WMS ook onmiddellijk naar de manuele modus kunnen overschakelen om productiestilstand te voorkomen.

De geïntegreerde warehouse management oplossingen van Generix pakken deze belangrijke kwesties van interfacing en omkeerbaarheid aan. Ze vergemakkelijken ook de invoering (en acceptatie) van robots door teams, dankzij gebruiksvriendelijke interfaces die door gamification worden versterkt.

1 Volgens Gartner Supply Chain Practice, september 2021